દિવાળી નજીક આવતાં જ સોનાની ખરીદીમાં તેજી જોવા મળી રહી છે. પરંતુ ઘણા લોકોને હજુ પણ ખબર નથી કે ઘરમાં કેટલું સોનું કાયદેસર રીતે રાખી શકાય અને કેટલું સોનું આવકવેરા વિભાગ (Income Tax Department) જપ્ત કરી શકે છે. આ બાબતે CBDT (કેન્દ્રીય સીધી કર બોર્ડ) દ્વારા સ્પષ્ટ માર્ગદર્શિકા જાહેર કરવામાં આવી છે.
કેટલું સોનું રાખી શકાય કાયદેસર રીતે?
CBDTના નિયમો મુજબ ઘરમાં સોનાની કાયદેસર મર્યાદા નીચે મુજબ છે:
| શ્રેણી | સોનાની મંજૂર મર્યાદા |
|---|---|
| અવિવાહિત મહિલા | 250 ગ્રામ સુધી |
| વિવાહિત મહિલા | 500 ગ્રામ સુધી |
| પુરુષ | 100 ગ્રામ સુધી |
આ મર્યાદા સુધીનું સોનું કોઈ તપાસ અથવા રેડ દરમ્યાન જપ્ત કરવામાં આવતું નથી. એટલે કે, જો તમારી પાસે આ મર્યાદા હેઠળ સોનું છે, તો આવકવેરા વિભાગ તમારી સામે કોઈ કાર્યવાહી નહીં કરી શકે.
શું બિલ અને ખરીદીનો પુરાવો રાખવો જરૂરી છે?
હા, જો તમારી પાસે સોનું છે, તો તેની ખરીદીનું બિલ અથવા દસ્તાવેજી પુરાવો રાખવો જરૂરી છે.
- ખરીદી સમયે જ્વેલર પાસેથી ઇનવોઇસ (બિલ) જરૂરથી લો.
- જો સોનું વારસામાં મળેલું હોય, તો તેના માટે ઇનહેરીટન્સ સંબંધિત દસ્તાવેજો રાખો.
- આ પુરાવા રજૂ કરી શકશો તો કોઈ અધિકારી તમારી જ્વેલરી જપ્ત કરી શકશે નહીં.
સોનાની તપાસ ક્યારે થાય?
આવકવેરા વિભાગ સામાન્ય રીતે હોમ ઇન્સ્પેક્શન અથવા રેડ દરમ્યાન સોનાની માત્રા ચકાસે છે.
જો તમારા પાસે સોનું ઉપરોક્ત મર્યાદાથી વધુ છે અને ખરીદીના પુરાવા ઉપલબ્ધ નથી, તો તે સોનું જપ્ત થઈ શકે છે.
જો તે વારસામાં મળેલું છે, તો તેની માહિતી અને પુરાવા રજૂ કરવાથી કોઈ મુશ્કેલી નહીં થાય.
દિવાળી પહેલાં ખરીદી પર ખાસ ધ્યાન
દિવાળી દરમિયાન સોનાની ખરીદીમાં વધારો થાય છે, પરંતુ ખરીદી કરતી વખતે નીચેની બાબતોનું ધ્યાન રાખો:
- હંમેશા માન્ય બિલ સાથે સોનું ખરીદો.
- કેશમાં ખરીદી કરતા ડિજિટલ અથવા બેંક ટ્રાન્ઝેક્શનને પ્રાથમિકતા આપો.
- બિલમાં જ્વેલરનું નામ, PAN અને સોનાનું વજન સ્પષ્ટ હોવું જોઈએ.
આ રીતે ખરીદેલું સોનું જ કાયદેસર ગણાય છે અને તપાસ દરમ્યાન કોઈ મુશ્કેલી નહીં થાય.
Conclusion: જો તમે દિવાળી પહેલાં સોનું ખરીદવા જઈ રહ્યા છો, તો CBDTના આ નિયમો જરૂર યાદ રાખો.
કાયદેસર મર્યાદા હેઠળની જ્વેલરી પર કોઈ કાર્યવાહી નહીં થાય, પરંતુ જો મર્યાદા બહારનું સોનું રાખશો અને બિલ ન હશે, તો તે આવકવેરા વિભાગ જપ્ત કરી શકે છે.
સુરક્ષિત રહો, કાયદાનું પાલન કરો અને તમારી ખરીદી હંમેશાં કાયદેસર રીતે જ કરો.
Disclaimer: આ માહિતી CBDT (Central Board of Direct Taxes) દ્વારા જાહેર કરાયેલા તાજેતરના નિયમો પર આધારિત છે. વિવિધ પરિસ્થિતિઓમાં ટેક્સ અધિકારીઓના નિર્ણયો અલગ હોઈ શકે છે, તેથી સત્તાવાર માર્ગદર્શિકા તપાસવી જરૂરી છે.